|
Bài 3:- Nghề đúc nhôm. Ngày 8-1-06 Cũng về nghề cơ khí, nhưng ở quy mô lớn hơn, với cơ xưởng và số công nhân đông đảo, chúng tôi muốn kể đến một nghề khác nữa: đó là nghề đúc nhôm. Nghề này do ông Hoàng Văn Thể mà người dân trong xứ thường biết với tên khác là ông qũy Hạnh hay ông Hạnh nhôm.
Trước năm 1975, ông về Bùi Chu mua một miếng đất ngoài ấp chiến lược phía bên trái đường vào Phú Sơn để mở cơ sở. Cơ sở của ông xây dựng gồm một lò nấu nhôm để đúc theo khuân, các khuân theo đơn đặt hàng như nồi, chảo, thau nhôm hay đúc nhôm thành thỏi làm nguyên liệu để bán lại cho các hãng nhôm lớn ở thành phố.
Cơ xưởng của ông thuộc vào loại lớn ở đây, một sân rộng để chứa nguyên liệu, một lò nấu được đắp nổi để che chắn nóng cho công nhân và cũng để tránh những tai nạn khi bị nổ. Một hệ thống dẫn dầu hắc vào lò và một bễ điện để thổi trực tiếp dầu lửa vào lò tăng nhiệt độ mỗi khi nấu. Một nhà kho dùng để cất và làm những loại khuân để đúc.
Nguyên liệu là những loại nhôm phế thải, mua của những bà hàng lạc soong, hay từ những công ty phế liệu, và đặc biệt những người trong ấp được chủ nhân ưu tiên cho là có thể mang nồi niêu cũ đến đổi trực tiếp lấy những cái mới đúc. Nhưng nguồn nguyên liệu chính vẫn là nguồn được mua từ công ty phế liệu quân đội, nên trong sân xưởng có cả những chiếc xe thiết vận xa M113 bị cháy, cùng những thứ quân dụng, quân cụ khác bằng nhôm, gẫy, bể nằm đầy trong sân.
Ngày đầu, những cái khuân ông phải đặt mua trong Chợ Lớn do những chủ nhân người Hoa cung cấp, sau do kinh nghiệm và quen biết, ông mướn thợ về nhà để tự làm khuân lấy. Những cái khuân nồi, chảo từ lớn đến nhỏ, đủ loại để cung cấp cho đủ mọi loại nhu cầu.
Khi nhôm đưa vào lò nấu, lửa ở nhiệt độ cao làm nóng và nhôm chảy ra như nước hơi sền sệt, trắng sáng như thủy ngân, được công nhân dùng một dụng cụ như cái muôi (gía), có cán tay dài hơn một mét để tránh nóng, múc nhôm lỏng lấy từ trong lò ra, rót vào lỗ nhỏ của khuân cho đến khi đầy, đợi cho nhôm nguội khô lại, mở khuân ra lấy nồi hay chảo đã đúc, nếu không hư thì chuyển qua khu thành phẩm, còn nếu không đạt tiêu chuẩn thì trả lại lò nấu lại. Thường thì mấy lần đúc đầu, do khuân còn nguội, nên luôn luôn những sản phẩm thiếu tiêu chuẩn, chỉ khi khuân đúc đã nóng, thì những sản phẩm mới đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.
Những sản phẩm khi đã đúc xong, đợi nguội, rồi được kiểm tra lỗi kỹ thuật, lựa ra, cái nào hoàn chỉnh được đưa đến khu dũa cho hết những mép đúc thừa, đánh bóng, tán quai, và chuyển vào kho để giao cho các nơi đặt hàng. Khi không có đơn đặt hàng, để giải quyết số nguyên liệu dư thừa, ông cho đúc nhuôm thỏi để bán nguyên liệu cho các cơ sở lớn.
Cơ xưởng có rất nhiều công việc, từ lựa nhôm ra từng loại, nhôm mềm, nhôm hỗn hợp, có thứ còn dùng được thì bán lại cho ai cần đến, tách các hợp kim khác ra khỏi nhôm, hay cưa nhôm cho nhỏ lại vừa với lò nấu, tùy công đoạn, có thứ ông thuê mướn những công nhân chuyên môn, có thứ ông mướn người làm ăn lương công nhật, có thứ ông khoán trắng cho những người quanh xóm làm, như thường có anh Hộ mà bà con hay gọi đùa là Bá Hộ, chuyên trách tháo những thứ bằng kim loại nặng được ráp chung vào nhôm như những trục bánh xe thiết giáp, hay dùng cưa để cắt rời chiếc xe M113 ra từng mảnh nhỏ cho vừa cỡ của lò có thể nấu. Rồi công việc chất xếp thành phẩm vô kho, hay lên xe hàng đưa đi giao, luôn luôn trong xưởng ông có một đội ngũ công nhân thường trực cả hơn chục người.
Sau một thời gian dài với nhiều kinh nghiệm, ông mua thêm máy móc để cán loại nhôm dẻo thành những tấm nhôm mỏng, sau đó dùng máy ép uốn những sản phẩm dẻo trắng sáng, hay dập thành thìa, muỗm muôi vv. Sau đó ông cho vào máy đánh bóng, một cái lồng quay trong đó có những hòn bi khi quay sẽ làm sáng những sản phẩm bằng nhôm như được xi mạ.
Cơ xưởng này nay không còn nữa, vì nhôm phế thải nay không còn, ông chủ cũng chuyển nghề sang ngành gỗ mộc. Và xưởng cưa mộc Thống nhất đã thay thế cái xưởng nhôm xưa.
Đón đọc. Máy xới. Nghề dệt vải, Nghề dệt chiếu. |
